Wat mijn eerste leidinggevende rol me leerde over de kracht van soft skills
Start Sterk als Leidinggevende – Deel 1 van 11
In deze serie onderzoek ik welke soft skills voor startende leidinggevenden je helpen om stevig te staan in je eerste rol. Deze en de komende artikelen, vormen samen de basis van het boek dat ik aan het schrijven ben, Start Sterk als Leidinggevende.
Elk deel uit deze reeks belicht een vaardigheid die mij en vele anderen, hielp om te groeien van leiding willen geven naar leiding durven nemen. Deze eerste aflevering begint bij de kern: kennis alleen is niet genoeg
Mijn eerste leidinggevende rol
Mijn eerste baan als leidinggevende vergeet ik nooit. Ik wist precies wat ik wilde uitstralen: deskundig, zelfverzekerd, helder. Ik had een duidelijk beeld van mijn leiderschapsstijl: richtinggevend, betrokken, inspirerend. Op papier klopte het allemaal.
Maar de praktijk was anders.
Ik stond er niet vanzelf als leider. Ik wilde dat iedereen zich gehoord voelde, dat mijn team gemotiveerd was, dat er ruimte was voor ieders stem. Maar juist daardoor kwam ik niet altijd over als sterk of duidelijk.
En mijn twijfel liet ik liever niet merken. Want in mijn hoofd hoorde een goede leider alles te weten, de koers te bepalen, rust te brengen. Dus probeerde ik dat beeld waar te maken. Ik deed alsof ik het zeker wist, nam besluiten zonder overleg, verstopte mijn onzekerheid achter overtuiging.
Totdat ik merkte dat ook dat niet werkte. De afstand tot mijn team groeide. Mensen deden wat ik vroeg, maar de energie verdween.
Langzaam ontdekte ik dat leiderschap geen rol is die je speelt, maar een evenwicht dat je steeds opnieuw zoekt.
Tussen richting geven en luisteren.
Tussen duidelijk zijn en ruimte laten.
Tussen kracht tonen en eerlijk zijn over wat je nog niet weet.
Ik leerde over soft skills. Het belang ervan, omdat ze het verschil maken. Ze helpen je te balanceren. Niet door emoties weg te drukken, maar door ze bewust te gebruiken en dat maakt je sterker.
Van weten naar zijn
Als je voor het eerst leidinggeeft, ontdek je iets wat niemand je echt uitlegt. Je weet wat je moet doen, maar niet altijd hoe. Je wilt het goed doen en soms voel je je kwetsbaar.
En dat is precies waar leiderschap begint: in de spanning tussen willen, kunnen en durven.
Onze opleidingen leren ons vooral wát we moeten weten. Maar zodra je leidinggeeft, ontdek je dat het echte werk zich afspeelt in hoe je communiceert, luistert, reageert en verbindt. Soft skills voor startende leidinggevenden zijn de menselijke vaardigheden die maken dat kennis landt. Ze bepalen hoe je reageert op weerstand, hoe je feedback geeft, hoe je koers houdt als het stormt.
Ze zijn niet “zacht”. Ze zijn stevig en ze zijn vaak het verschil tussen succes en vastlopen.
Wat werkgevers écht belangrijk vinden
Werkgevers zoeken geen leidinggevende die alles weten, maar leiders die kunnen schakelen, verbinden en reflecteren.
In de meeste onderzoeken komen steeds dezelfde vaardigheden terug:
- Communicatie & beïnvloedingskracht – helder, empathisch en overtuigend spreken.
- Zelfreflectie & zelfbewustzijn – weten wat jouw gedrag oproept bij anderen.
- Empathie & relationele intelligentie – aanvoelen wat mensen nodig hebben.
- Oplossingsgericht denken – blijven bewegen, ook als iets misloopt.
- Aanpassingsvermogen & wendbaarheid – kunnen schakelen zonder jezelf te verliezen.
- Besluitvaardigheid & eigenaarschap – durven kiezen en verantwoordelijkheid nemen.
- Grenzen stellen & assertiviteit – energie bewaken zonder hard te worden.
- Samenwerken & inclusiviteit – ruimte maken voor verschillende stemmen.
- Kritisch denken & strategisch inzicht – verder kijken dan de waan van de dag.
- Leiderschap & inspirerend voorbeeldgedrag – vertrouwen wekken door congruentie.
Wat dit betekent voor startende leidinggevenden
Uit onderzoek blijkt dat juist beginnende leidinggevenden het meest worstelen met de menselijke kant van leiderschap.
Volgens het Center for Creative Leadership (CCL) draait effectief leiderschap vooral om vier kernvaardigheden: zelfbewustzijn, communicatie, invloed en leervermogen en dat zijn juist precies de vaardigheden die helpen omgaan met onzekerheid.
De Society for Human Resource Management (SHRM) liet zien dat veel nieuwe leidinggevenden onvoldoende voorbereid zijn op hun rol. Ze worden gekozen vanwege vakkennis, niet vanwege hun mensenvaardigheden. Daardoor vallen ze terug op wat ze kennen: controle, inhoud, hard werken, terwijl vertrouwen, verbinding en reflectie veel belangrijk zijn.
Ook het World Economic Forum benadrukt dat leiders juist moeten leren motiveren, feedback geven en teams coachen. Dit zijn vaardigheden die niet gaan over kennis, maar over gedrag. En dichterbij, in Nederland, geeft meer dan een derde van de managers aan dat leidinggeven vooral draait om soft skills.
Kortom: de vaardigheden die werkgevers belangrijk vinden – communiceren, samenwerken, aanpassen, reflecteren – zijn niet alleen succesfactoren, maar ook overlevingsvaardigheden in je eerste jaren als leidinggevende. Ze maken dat je overeind blijft, vertrouwen opbouwt en stap voor stap groeit in je rol.
Start Sterk Kompas
Om startende leidinggevenden te helpen groeien in die vaardigheden, ontwikkelde ik het Start Sterk Kompas. Geen theoretisch model, maar een richtingwijzer voor de praktijk.
Het Kompas bestaat uit vier pijlers, die je richting geven om stevig te blijven staan, juist als het spannend wordt:
Communicatie
Helder, eerlijk en met aandacht spreken en vooral luisteren.
Zelfbewustzijn
Wie zichzelf kent, herkent zijn patronen en reageert bewuster.
Eigenaarschap
Verantwoordelijkheid nemen, ook als iets niet lukt.
Empathie
Echt zien wat er speelt en ruimte maken voor de ander.
De toekomst van leiderschap
In een wereld die sneller verandert dan ooit, blijven menselijke vaardigheden de constante factor. Technologie kan processen versnellen, maar geen vertrouwen bouwen. AI kan patronen herkennen, maar geen gevoel voor timing of toon ontwikkelen.
Daarom worden soft skills voor startende leidinggevenden gezien als de sleutel tot toekomstbestendig leiderschap. Ze bepalen niet alleen je succes nu, maar ook je vermogen om te groeien, aan te passen en richting te geven aan wat nog komt.
Met sterke soft skills kun je meebewegen zonder jezelf te verliezen.
Van weten naar zijn
Mijn eerste leidinggevende rol leerde me dat kennis nooit genoeg is. Dat zekerheid niet voortkomt uit alles weten, maar uit durven leren. Dat kracht niet zit in hard optreden, maar in het vermogen om te luisteren, te schakelen en te verbinden.
Soft skills maken dat mogelijk. Ze helpen je om aanwezig te zijn, om te handelen vanuit bewustzijn in plaats vanuit een reflex, en om vertrouwen te bouwen. Niet alleen in jezelf maar ook in je team.
Leidinggeven begint niet bij het aansturen van anderen. Het begint bij leiderschap over jezelf.
Bronnenlijst
- U.S. Department of Labor (ODEP) – Soft Skills: The Competitive Edge
TestGorilla (2024) – 3 in 5 Employers Say Soft Skills Are More Important Than Ever (HR Dive)
Harvard Business School (2023) – Why Soft Skills Still Matter in the Age of AI
National Bureau of Economic Research (2017) – The Value of Soft Skills in the Labor Market
Harvard Division of Continuing Education (2023) – The Top Skills Employers Seek Have Nothing to Do with Technology
Center for Creative Leadership (2023) – Soft Skill Development: The Human Skills Needed for Success at Every Leader Level
Society for Human Resource Management (SHRM) (2022) – First-Time Managers Often Ill-Prepared for New Role
World Economic Forum (2021) – Why Managers Need Leadership Training to Succeed in a New Era
ISBW (2023) – Een derde van de managers vindt leidinggeven meer gericht op soft skills dan inhoud
TeamSpeling (2024) – Top 10 behoefte aan soft skills voor de Nederlandse arbeidsmarkt
